Thị trường bán lẻ Việt Nam được dự báo sẽ có những bước nhảy vọt trong quá trình phát triển, để bắt kịp xu hướng chung của thế giới về những cửa hàng "phi vật lý", thanh toán không tiền mặt...
Người tiêu dùng mua sắm tại
Co.opmart Cống Quỳnh, Q.1, TP.HCM - Ảnh: QUANG ĐỊNH
Trong quá trình đó, các nhà bán lẻ trong nước với nguồn
lực tài chính hạn chế phải tìm lối đi riêng, nhận diện được thế mạnh để cạnh
tranh tăng thị phần.
Thị trường hấp dẫn hàng đầu thế giới
Ông Nguyễn Anh Đức, tổng giám đốc Saigon Co.op, chủ tịch
Hiệp hội Bán lẻ Việt Nam, nhận định về bức tranh thị trường bán lẻ Việt Nam thời gian tới.
Ông nói:
Thị trường bán lẻ Việt Nam những năm gần đây luôn có sức
hấp dẫn hàng đầu thế giới. Theo đánh giá độc lập của một công ty nghiên cứu thị
trường, sự hấp dẫn này đến từ quy mô dân số Việt Nam ở mức tương đối cao, tỉ lệ
tham gia của nhà bán lẻ hiện đại vẫn còn rất thấp, chỉ hơn 20% nên dư địa phát
triển còn rất nhiều.
Những đặc điểm đó cũng cho thấy thị trường có những điểm
mạnh với quy mô 100 triệu dân, trong đó một vài thị trường có mức độ tập trung
cao.
Bản thân thị trường bán lẻ Việt cũng mở cửa sớm, theo
cam kết của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO). Do đó việc tiếp cận và phát triển
của thị trường bán lẻ hiện đại cũng gắn với quá trình mở cửa kinh tế, du nhập
nhiều công cụ, công nghệ có trình độ phát triển khá nhanh trong thời gian vừa
qua.
Thị trường cũng sớm định hướng rõ ràng từ cơ quan chức
năng, trong đó có ngành công thương. Các đề án đều ủng hộ và thúc đẩy thị trường
bán lẻ phát triển đa dạng, nhanh chóng hơn.
Đặc biệt là tính thích ứng nhanh của thị trường bán lẻ.
Người tiêu dùng cho thấy họ thích ứng rất nhanh, dễ chấp nhận những mô hình mới,
du nhập từ nước ngoài về hay các thị trường phát triển như thương mại điện tử...
Điểm cuối cùng mà tôi muốn nhấn mạnh là sự kết hợp khá
tốt giữa các ngành công nghiệp khác nhau để phục vụ cho bán lẻ. Tuy vậy, hạn chế
lớn nhất của ngành cũng đến từ yếu tố này, sự ủng hộ của các ngành vẫn chưa tạo
được một sự đồng bộ cho bán lẻ phát triển như logistics, công nghệ thông tin
hay các phương thức thanh toán...
* Ngoài ra, ông nhìn nhận thị trường bán lẻ còn những
thách thức nào nữa?
- Hạn chế của thị trường là sự chưa tập trung, thiếu vắng
những nhà bán lẻ vận hành quy mô lớn, đặc biệt là đối với ngành liên quan đến
thương mại điện tử.
Cảm giác các nhà bán lẻ hoạt động trong lĩnh vực
thương mại điện tử còn khá manh mún, nhỏ lẻ nên chưa tạo được nguồn lực lớn để
phát triển.
Hạn chế khác là nguồn lực của các doanh nghiệp bán lẻ
trong nước vẫn còn hơi lép vế so với nhà bán lẻ ngoại.
* Trong bối cảnh kinh tế khó khăn hiện nay, sức mua thị
trường đang yếu, vậy các nhà bán lẻ có giải pháp gì?
- Khó khăn của thị trường là bức tranh chung và suy giảm
sức mua trong bán lẻ là những phản ánh đầu tiên vì mảng này tiếp xúc trực tiếp
với người tiêu dùng. Các nhà bán lẻ vì thế phải có phản ứng nhanh nhất và cụ thể
hóa tốt nhất với những chính sách, giải pháp của cơ quan nhà nước.
Đơn cử như việc giảm thuế giá trị gia tăng, doanh nghiệp
bán lẻ phải thực hiện rất nhanh để mặt bằng giá mới có thể hỗ trợ sức mua thị
trường.
Thứ hai là giải pháp liên quan đến việc hợp tác của
các đơn vị thuộc ngành bán lẻ, tạo nên sự kích cầu mang tính chất tổng thể của
nền kinh tế để có những hỗ trợ tốt hơn.
Các nhà bán lẻ phải là đơn vị phản ánh tiếng nói trực
tiếp của người tiêu dùng, của đơn vị sản xuất để tạo nên chuỗi toàn diện trong
cung cầu giai đoạn hiện nay. Bản thân Saigon Co.op cũng đang có những thương thảo
với Saigontourist Group, Vietravel... thực hiện những chương trình kích cầu
chéo này.
Doanh nghiệp bán lẻ nội địa phải hiểu thế mạnh riêng
* Trong xu thế tất yếu hiện nay, các doanh nghiệp bán
lẻ trong nước đang gặp phải sự cạnh tranh gay gắt từ các doanh nghiệp nước
ngoài vốn có tiềm lực tài chính mạnh. Làm sao để các nhà bán lẻ trong nước tập
trung, phát huy được thế mạnh của mình?
- Việc các đơn vị bán lẻ nước ngoài cùng tham gia vào
thị trường là một dấu hiệu tích cực vì bản thân họ đã có nhiều kinh nghiệm tích
lũy, trình độ từ các thị trường trên thế giới. Điều này giúp ngành bán lẻ Việt
có sự phát triển cao hơn và người tiêu dùng có lựa chọn mang tính cạnh tranh, bền
vững.
Nhưng để cạnh tranh, bản thân các doanh nghiệp bán lẻ
nội địa cũng không thể ngồi chờ mà cần có sự chủ động hơn trong việc tự nâng
cao chính bản thân mình, học hỏi những mô hình mới, xu thế mới hay ứng dụng mới,
thậm chí là đi tắt, đón đầu trong công nghệ. Hay có sự áp dụng phù hợp với thực
tiễn thị trường Việt Nam.
Các doanh nghiệp trong nước có lợi thế là thấu hiểu
hơn người tiêu dùng trong nước. Và yếu tố này cần được chuyển hóa, biến thành
những chương trình thiết thực.
Doanh nghiệp nội địa cũng cần có sự tập trung, nó mang
tính chất sâu hơn, hiểu thế mạnh cốt lõi của mình, để mình lựa chọn thị trường
phù hợp.
Ví dụ như Co.opFood cũng là một "vũ khí" của
Saigon Co.op. Khi mô hình Co.opFood ra đời, cửa hàng được xác định không phải
là siêu thị mini mà là một cửa hàng chuyên kinh doanh về thực phẩm, tiên phong
mở trong các khu dân cư, tòa nhà.
Thời điểm đó, thị trường cũng có những mô hình khác
nhau nhưng với một điểm bán chuyên về thực phẩm thì có thể nói Co.opFood là người
tiên phong. Mô hình này đã thành công và chiếm lĩnh ở các thành phố, đô thị, đa
dạng hóa mô hình phân phối của thị trường bán lẻ.
Tôi nghĩ trong lĩnh vực bán lẻ, hiểu mình mạnh nhất ở
mô hình nào và tập trung làm đúng việc đó thì thành công sẽ cao hơn.
* Ông dự báo xu hướng thị trường bán lẻ Việt Nam thời
gian tới như thế nào?
- Đầu tiên là tỉ lệ đóng góp của bán lẻ hiện đại trong
tổng thể chung cần có tốc độ tăng trưởng cao hơn. Tỉ trọng bán lẻ hiện đại của
Việt Nam hiện chỉ khoảng 20%, vẫn thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực
Đông Nam Á.
Riêng ở Việt Nam, bán lẻ có thể có bước nhảy vọt, bỏ
qua một quy trình phát triển thông thường, sẽ không tuần tự từ truyền thống
sang hiện đại mà có thể nhảy sang các cửa hàng phi vật lý của thương mại điện tử,
cửa hàng bán tự động để kịp xu thế chung của bán lẻ thế giới...
Điều này đòi hỏi tầm nhìn trước về mặt quản lý để các
quy định có sự phù hợp, tránh lạc hậu.
Xu hướng của bán lẻ Việt Nam cũng được đánh giá sẽ đi
nhanh và đi sớm gắn với ứng dụng Dữ liệu lớn (Big data), Khai thác dữ liệu
(Data Analytic) và Trí tuệ nhân tạo (AI)...
Bán lẻ Việt cũng đi nhanh với các thói quen tiêu dùng
mới như thanh toán không tiền mặt. Tôi tin, tỉ trọng trong thanh toán này sẽ có
bước nhảy vọt rất cao và đòi hỏi sự chuẩn bị tích cực từ các đơn vị trong hệ
sinh thái.
Theo Hải Kim – Tờ
Tuoitreonline